اداره کلاس های چند پایه.مصاحبه
گفت وگو
آجر،سیمان،شیروانی و علیرضا ولیزاده
تنیظم:علی اکبر کربلایی مقدم
علی رضا ولی زاده در5 اسفند1349در شهر دارالمومنین کاخک به دنیا آمد او دورههای تحصیلی را در همین شهر گذراند و پس از انجام خدمت سربازی،در کنکور مراکز آموزش عالی شرکت کرد و در رشتهء کاردانی آموزش ابتدایی مرکز تربیت معلم شهید قاسمی گناباد قبول شد.در سال 1375 پس از یکسال وقفه در تقسیم معلمان در سطح استان،بخش مهولات را برگزید و تاکنون مدت 7 سال است که در روستاهای خوشدره،قلعهنو و زرنوخ به تدریس در کلاسهای چندپایه مشغول است.
گفتوگوی رشد معلم را با وی میخوانید:.
از شهر کاخک بیشتر بگویید:!
کاخک شهری ییلاقی و زیارتی در جنوب خراسان است.آرامگاه امامزاده سلطان محمد عابد(ع)برادر امام رضا(ع)در این شهر قرار دارد که زیارتگاه اهالی کاخک و شهرستانهای جنوب خراسان است.شغل بیشتر مردم کاخک کشاورزی است.اما چند سالی است که به دلیل خشکسالیهای متوالی و شیوع آفات نباتی،کشاورزی منطقه در معرض خطر قرار گرفته است.
لطف کنید دربارهء کلاسهای چندپایه و مختلط نیز توضیحی بدهید:!
کلاس چندپایه به کلاسی گفته میشود که در آن دانشآموزان چند پایهء تحصیلی متفاوت،از 2 تا 5 پایه،در کنار هم درس میخوانند و معمولا یک معلم هم بیشتر ندارند که به همهء این چندپایه درس میدهد.
در چنین کلاسی،وقتی دختر و پسر با هم هستند،به آن کلاس چندپایه مختلط میگویند.
مدیر-آموزگار هم به آموزگاری گفته میشود که علاوه بر تدریس در کلاس، مدرسه را نیز اداره و مدیریت میکند. مدیر-آموزگار اغلب تنهاست و به ندرت یک یا دو همکار دارد.
از سابقهء کلاسهای چندپایه بگویید.
سابقهء کلاسهای چندپایه به آغاز تعلیم و تربیت بر میگردد.تعلیم و تربیت کودکان در خانه،و در مکتبخانهها نوعی کلاس چندپایه غیر رسمی محسوب میشدند.با آغاز کار آموزش و پرورش به صورت دولتی و رسمی،اولین کلاسهای چندپایه نیز در روستاهای کوچک و دورافتاده تشکیل شدند.
به نظر شما کلاسهای چندپایه و مختلط چه مشکلاتی دارند؟
اینگونه مدرسهها و کلاسها مشکلات زیادی دارند که مهمترین آنها عبارتند از: تفاوت جسمی،جنسی و قدی دانشآموزان در یک کلاس.
چه راههایی برای جبران مشکل کمبود وقت و زمان در این کلاسها پیشنهاد میکنید؟
راههای متفاوتی وجود دارد;از جمله:
فرعی کردن بعضی از درسها در مقابل بعضی درسهای دیگر که اصلی تلقی میشوند. @
@ .استفاده از معلم یار یا جانشین.برای مثال،میتوان از وجود دانشآموزان ممتازی که قابلیت کنترل کلاس را دارند،استفاده کرد و نظارت یا بازدید تکالیف دیگر دانشآموزان را به یکی از آنان سپرد.
تدریس در ساعات زنگ تفریح یا خارج از وقت کلاس. @
کمبود بودجه یا سرانه را چگونه جبران میکنید؟
سرانه را متناسب با تعداد شاگردان مدرسه میپردازند.برای جبران بخشی از کمبود مالی مدرسه،سرانهای هم تحت عنوان«سرانهء متمرکز مدرسههای چندپایه»به این مدرسهها پرداخت میشود که مقدار آن یکصد و پنجاه هزار ریال است.
آیا کلاسهای چندپایه مزایایی هم دارند؟
لطفا دراینباره توضیح دهید.
کلاسهای چندپایه با وجود مشکلات زیادی که دارند،دارای مزایای قابل توجهی نیز برای معلمان و دانشآموزان هستند.
معلمان ضمن تدریس در این کلاسها، مهارتهای زیر را نیز به دست میآورند:
تسلط بر روشهای تدریس و محتوای تمام درسهای دوره ابتدایی. X
توانمند شدن در اداره و مدیریت کلاس و مدرسه. X
مهارت در مدیریت زمان. X
توانایی حداکثر بهرهوری از حداقل امکانات موجود در مدرسه و کلاس درس. X
نوآوری و ابتکار در حل مسائل و مشکلات مدرسه و کلاس درس. X
افزایش صبر و تحمل در برابر مشکلات. X
این کلاسها برای دانشآموزان نیز مزایای زیادی دارند که به چند نمونه آنها اشاره میکنم:
-توانمند شدن در برقراری تعامل با آموزگار و دیگر دانشآموزان.
-به دست آوردن مهارت در خودگردانی.
-تقویت روحیهء مسؤولیتپذیری و افزایش اعتماد به نفس.
-افزایش علاقهمندی به کارهای گروهی.
در حال حاضر،معلمان کلاسهای چندپایه نسبت به دیگر معلمان(تکپایه)از چه مزایای حقوقی و شغلی برخوردارند؟
از نظر حقوقی هیچگونه تفاوتی بین آنها و معلمان کلاسهای تکپایه وجود ندارد، ولی از نظر شغلی،هر سال تدریس در کلاسهای چندپایه به ازای هر پایهء اضافی نیم امتیاز و حداکثر 2 امتیاز برای آنان دربر دارد. هر سال«مدیر-آموزگاری»نیز 5/1 امتیاز دارد.
به نظر شما چه عواملی میتوانند در افزایش رضایت شغلی معلمان چندپایه مؤثر باشند؟
در این زمینه به چند مورد میتوان اشاره کرد:
برقراری مزایای حقوقی متناسب با تعداد پایههای اضافی و تعداد دانشآموزان. @
ایجاد امکانات رفاهی مناسب برای بیتوته در روستا. @
اختصاص امکانات و تجهیزات آموزشی و کمک آموزشی جدید به اینگونه مدرسهها. @
. توجیه شوراهای اسلامی روستاها برای همکاری با مدیر-آموزگار و کمک به تهیه و آمادهسازی امکانات رفاهی برای معلمان.
بازدید مستمر مسؤولان از این مدرسهها و تلاش برای حل مشکلات آنها. @
چه پیشنهاداتی برای افزایش کارایی معلمان کلاسها و مدرسههای چندپایه دارید؟
علاوه بر افزایش حقوق و مزایای معلمان چنین مدرسههایی که قبلا به آن اشاره کردم، عوامل دیگری نیز در کارایی معلمان تأثیر دارند،از جمله:
تلاش برای افزایش شأن معلمان روستایی. @
فراهم کردن زمینه و امکانات رفتوآمد دانشآموزان برای استفاده از امکانات مرکز منطقه نظیر:آزمایشگاه،کانون و کتابخانه.
افزایش سرانهء دانشآموزی. @
تشکیل گروههای آموزشی چندپایه. @
انتخاب معلم نمونه(آموزگار نمونه) کلاسهای چندپایه. @
در نظر گرفتن گروه تشویقی جداگانه برای آموزگاران و مدیر-آموزگاران چنین کلاسهایی. @
به نظر شما معلم کلاسهای چندپایه،باید از چه ویژگیهایی برخوردار باشد؟
معلم چنین کلاسهایی باید دستکم این ویژگیها را داشته باشد:
علاقهمندی و داوطلب بودن برای تدریس در این کلاسها. @
تسلط کافی بر محتوا و روش تدریس@
کتابها و درسهای همهء پایههای دوره ابتدایی.
صبر و حوصله فراوان. @
مهارت در برقراری ارتباط صمیمانه با اهالی روستا،شورای اسلامی و به ویژه والدین دانشآموزان. @
آشنایی کافی با وضعیت جسمی،روحی، اقتصادی خانوادهها و خود دانشآموزان روستایی. @
آیا در جشنوارههای«روشهای برتر تدریس در کلاسهای چندپایه»،شرکت داشتهاید و چه مقامی را کسب کردهاید؟
بله،در سال 81-80 در سطح منطقه، مقام اول و در سطح شهرستان در تربت حیدریه،مقام سوم را به دست آوردم، امسال(82-81)نیز در این جشنواره شرکت کردم و در منطقه به مقام دوم رسیدم.
اولین وسیلهء کمک آموزشی که طراحی کردید و ساختید،کدام است؟
کارتهای مشخصات برای یادگیری ویژگیهای جانوران(مهرهداران)در درس علوم سال سوم که چند نمونه از آنها را مشاهده میکنید.
کارت مشخصات گیاهان
(به تصویر صفحه مراجعه شود) کارت مشخصات اشکال هندسی
(به تصویر صفحه مراجعه شود) از شاگردان میخواهیم که یک روی کارت،تصویر حیوان یا گیاهی را بکشند یا بچسبانند و روی دیگر آن نام غذا،نوع حرکت،محل زندگی و دیگر ویژگیهای حیوان یا گیاه را بنویسند.از این کارت در آموزش مفاهیم ریاضی و دینی هم میتوان استفاده کرد که نمونهای از آن در مجلهء رشد تکنولوژی شمارهء 6 سال 81 چاپ و معرفی شد.
آیا وسایلی که طراحی کردهاید مورد استقبال شرکتها و صنایع آموزشی نیز قرار گرفتهاند؟
بله،البته من طرحهایم را بیشتر برای بررسی به شرکت صنایع آموزشی میفرستم که آنها از میان طرحهای ارسالی من طرحهای نقالهء معلم(آموزگار)و ماکت چاه را انتخاب و برای تولید و استفاده از آنها از من خریداری کردند.
تاکنون چند وسیله طراحی کردهاید و چند تا از آنها را ساختهاید؟
تاکنون بیش از سی وسیلهء کمک آموزشی طراحی کردهام که بیشتر آنها قابلیت ساخت دارند.حدود 10 طرح را نیز ساختهام و در تدریس از آنها استفاده کردهام.بیشتر این طرحها مربوط به آموزش ریاضی،علوم، دینی و قرآن هستند.
نقش معلمان راهنما را در بهبود کیفیت
کارت مشخصات جانوران
(به تصویر صفحه مراجعه شود) آموزش و رفع مشکلات کلاسهای چندپایه چگونه ارزیابی میکنید؟
معلمان راهنما پشتوانهء نیرومندی برای آموزگاران و مدیر آموزگاران در انجام امور مدرسه و حل مشکلات آن هستند.
اوقات خود را چگونه میگذرانید؟
در شهر اغلب به خانواده کمک میکنم، به کشاورزی میپردازم و تحقیق و مطالعات خود را پی میگیرم.گاهی هم به کتابخانه میروم.اما در روستا بیشتر اوقات من صرف امور زیر میشود:
تماشای تلویزیون،مطالعهء مجلات و روزنامهها،نوشتن،انجام امور مربوط به مدیریت مدرسه،پاسخ به نامهها،ثبت بخشنامههای اداری،مطالعهء کتابهای درسی و گاه هم گردشی کوتاه در روستا یا مزارع.
از مسؤولین اداره،سازمان و وزارتخانه چه انتظاراتی دارید؟
انتظار دارم،زمینههای دلگرمی را به وجود آورند و با تشویق معلمان پژوهشگر شرایط مناسب کار را برای آنان فراهم سازند و امکانات و مأموریتهای پژوهشی در اختیار آنها قرار دهند.
چه عواملی در موفقیت شما مؤثر بودهاند؟
گرچه خودم را معلم موفقی نمیدانم،ولی همین مقدار پیشرفت را نیز مدیون زحمات پدر و مادر عزیزم،راهنمایان تحصیلی آقایان محمدزاده و صالحی،و مسؤولان قبلی و فعلی اداره،مخصوصا آقایان سید جابر هاشمی و جعفری مقدم هستم و از همهء آنان کمال تشکر و امتنان را دارم.
آیا آموزشهای ارائه شده در مراکز تربیت معلم برای ادارهء کلاسهای چندپایه کافی است؟
خیر،کافی نیستند.ارائهء واحد درسی مستقلی در مراکز تربیت معلم ضروری به نظر میرسد.برای استمرار این آموزشها،ایجاد و برگزاری دورههای آموزشی ضمن خدمت به صورت حضوری و غیر حضوری، کتابخوانی،نمایش فیلم روشهای تدریس برتر،مفید است.
منبع:
گفت و گو: مدرسه ای که با تراکتور آن
را شخم می زنند
(3 صفحه - از 47 تا 49)
مجلات : مجلات با موضوعات گوناگون علوم انسانی » رشد معلم » بهمن 1382 - شماره 179 »
مصاحبه کننده
: کربلایی مقدم، علی اکبر - مصاحبه شونده: ولی زاده، علی رضا
دراین وبلاگ مطالب مربوط به آمورش وامور پرورشی در دوره ی ابتدایی مخصوصآ کلاسهای چند پایه و از پیش دبستان تا ششم ابتدایی پرداخته می شود.